افزایش سرمایه شرکت‌ها عموما به یکی از دو دلیل، تامین منابع مالی جدید برای گسترش فعالیت‌های شرکت و یا اصلاح ساختار سرمایه شرکت انجام می‌شود.

انواع افزایش سرمایه:

۱. افزایش سرمایه از محل سود انباشته (سودهای پرداخت نشده سال‌های قبل) :

روش اجرایی:

تقسیم سهم بین سهامداران به نسبت سهمشان (سهام جایزه)

میزان مالکیت سهامداران ثابت باقی می‌ماند

بدون نشرحق تقدم

مزایا:

عدم نیاز به پرداخت اسمی سهم

سرعت گرفتن فرایند توسعه

کمک به بهبود سودآوری شرکت

معایب:

عدم ورود نقدینگی از خارج شرکت

محاسبه قیمت پس از افزایش سرمایه از محل سود انباشته

قیمت جدید هر سهم: قیمت پایانی هر سهم پیش از افزایش سرمایه/ ۱+A (درصد افزایش سرمایه)

مثال: قیمت هرسهم شرکت همیارسرمایه در بازار سهام تهران ۴۰۰۰ ریال است و این شرکت از محل سود انباشته ۶۰ درصد افزایش سرمایه می‌دهد. طبق فرمول مذکور قیمت هر سهم جدید بعد از افزایش سرمایه به صورت زیر محاسبه خواهد شد:

A=۶۰/۱۰۰=۰.۶

۲۵۰۰=(۱+۰٫۶)۴۰۰۰: قیمت جدید هر سهم

همانطور که مشاهده می‌کنید با افزایش سرمایه قیمت هرسهم کاهش می‌یابد، اما از طرف دیگر به میزان درصد افزایش سرمایه به تعداد سهام هر سرمایه‌گذار نیز اضافه خواهد شد؛ در مثال بالا اگر شخصی پیش از افزایش سرمایه ۱۰۰۰سهم ۴۰۰۰ ریالی این شرکت را داشته، هم اکنون با افزایش ۶۰ درصدی سرمایه شرکت، تعداد سهام وی نیز۶۰ درصد بیشتر خواهد شد و دارای ۱۶۰۰سهم۲۵۰۰ ریالی خواهد شد در واقع آن ۶۰۰ سهام جدید، سهام جایزه او خواهد بود.

۲- افزایش سرمایه ازمحل تجدید ارزیابی دارایی‌های شرکت:

روش اجرایی: اختلاف میان بهای تمام شده دارایی‌ها درمقابل ارزش های جاری

مزایا: انضباط در صورت‌های مالی و به روز شدن ارزش دارایی‌های شرکت

معایب: عدم ورود نقدینگی جدید و عدم تغییر ارزش ذاتی شرکت (به عنوان عایدی محسوب نمی‌شود)

محاسبه قیمت پس از افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌های شرکت، مشابه روش محاسبه قیمت پس از افزایش سرمایه از محل سود انباشته است.

مثال: قیمت هرسهم شرکت همیار سرمایه در بازار بورس تهران ۹۰۰۰ریال است و این شرکت از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها افزایش سرمایه‌ای ۱۲۵درصدی خواهدداشت.

A=۱۲۵/۱۰۰=۱.۲۵

۴۰۰۰= (۱+۱٫۲۵) /۹۰۰۰=قیمت جدید هر سهم

با افزایش ۱۲۵درصدی تعداد سهام سرمایه‌گذاران قبلی نیز ۱۲۵درصد افزایش می یابد و چنانچه سرمایه‌گذاری، در زمان افزایش سرمایه شرکت ۱۰۰۰سهم ۹۰۰۰ ریالی داشته باشد، اکنون ۲۲۵۰ سهم ۴۰۰۰ ریالی خواهد داشت.

۳-افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده:

روش اجرایی:

– ارایه حق تقدم سهام به سهامداران

– واریز مبلغ اسمی معادل هرسهم

– تبدیل حق تقدم‌ها به سهام شرکت

شرایط استفاده:

– عدم وجود اندوخته درشرکت

– نیازبه منابع مالی جدید درون شرکت

مزایا:

– تزریق نقدینگی درون شرکت

– سرعت گرفتن فرایندهای توسعه ای

– کمک به بهبود سوداوری دربلندمدت

معایب:

– زمان بربودن مهلت استفاده ازحق تقدم

– مقاومت سهامدار در واریز ارزش اسمی

سهامداران برای معاملات حق تقدم یکی از دو اقدام ذیل را انجام می‌دهند:

۱-پرداخت پول به ارزش اسمی هرسهم و در بعضی مواقع بیشتر از ارزش اسمی تحت عنوان صرف سهام

۲ -فروش حق تقدم

محاسبه قیمت پس از افزایش سرمایه ازمحل اورده نقدی:

قیمت جدید سهم=قیمت پایانی سهم پیش از افزایش سرمایه+(اورده سهامداران به ازای هرسهم*A+۱) /(A)

A=۱۰۰/درصدافزایش سرمایه ازمحل اورده نقدی

مثال: قیمت هرسهم شرکت همیار سرمایه در بازار بورس تهران ۶۰۰۰ ریال است و این شرکت از محل مطالبات و اورده نقدی ۲۰۰درصد افزایش سرمایه  میدهد و به ازای هر سهم جدید۱۰۰۰ریال از سهامداران مطالبه می‌کند قیمت هر سهم جدید و همچنین قیمت حق تقدم این سهم به صورت زیرخواهد بود:

۲۶۶۵=(۲+۱)/(۱۰۰۰*۲)+۶۰۰۰ = قیمت جدیدهرسهم

A=۲۰۰/۱۰۰=۲

ارزش هرحق تقدم=قیمت جدیدهرسهم – آورده سهامداران به ازای هرسهم

۱۶۶۵ =۱۰۰۰ – ۲۶۶۵ =ارزش هر حق تقدم

به ازای هر سهم دو عدد حق تقدم به سهامداران قبلی تعلق می‌گیرد که مجموع آن با قیمت جدید هر سهم ارزش دارایی وی تغییری نخواهد کرد.

۴- افزایش سرمایه ازمحل صرف سهام:

با سلب حق تقدم سهامداران، سهام جدید ناشی از افزایش سرمایه به قیمت بازار مورد پذیره نویسی کلیه متقاضیان قرار می‌گیرد.

مثال: قیمت هر سهم یک شرکت در بازار۹۰۰ تومان؛ قصد افزایش سرمایه۱۰۰ درصدی؛ مبلغ مورد نیاز برای افزایش سرمایه یک میلیارد تومان معادل۱۰میلیون برگه سهم؛ اگرشرکت سهام جدید را به مبلغ ۵۰۰ تومان پذیره نویسی کند بافروش دو میلیون سهم مبلغ موردنیاز تامین می‌شود، مابقی ۸ میلیون سهم بین سهامداران قبلی تقسیم می‌شود.

باتوجه به منابع قابل توجهی که در اختیارشرکت قرار می‌گیرد موجب رشد سوداوری و افزایش EPS و به دلیل اینکه یک منبع مالی با ثبات و بدون سررسید تلقی می‌شود سبب افزایش اعتبار شرکت در بازار می‌شود.

توضیح:

طبق فرمول های ارائه شده قرار است ارزش دارایی‌های سهامداران در زمان بازگشایی بعد ازافزایش سرمایه تغییری نکند، عامل رغبت افراد برای خرید اینگونه سهم‌ها این است که معمولا بعد از برگزاری مجمع افزایش سرمایه، نمادهای مورد نظر بدون محدودیت دامنه نوسان بازگشایی می‌شوند، بنابراین به هر افزایش سرمایه‌ای نباید وارد شد، باید بنیاد و سابقه شرکت و درصد موفقیت در تحقق برنامه‌های طرح و توسعه‌ای بررسی شود.

همانطور که مشاهده می‌شود اکثرشرکت‌ها در روز بازگشایی و روزهای بعد مثبت معامله شدن و سودهای خوبی برای سهامداران ایجاد کرده‌اند.

نظرشخصی:

افرادی که قصد نوسان‌گیری در بورس را دارند غالبا نباید در افزایش سرمایه‌ها شرکت کنند به این دلیل که با توقف نمادها باعث مسدود شدن سرمایه می‌شود و بهتر است با بررسی در روز بازگشایی نماد اقدام به خرید کرده و سودهای خوبی کسب کنند.

نتیجه‌گیری در خصوص افزایش سرمایه‌ها:

نکته اول :

با بررسی‌های صورت گرفته شرکت‌های صنایع مختلف ذکر شده که از محل آورده نقدی و سود انباشته اقدام به افزایش سرمایه کرده‌اند و با توجه به عدم محدودیت دامنه نوسان در نخستین روز معاملاتی عموما روند مثبت و تا چند روز بعد درسقف دامنه نوسان معامله شده‌اند و سودهای خوبی برای سهامداران ایجاد شده است.

عاملی که در افزایش سرمایه‌ها باعث مثبت شدن یک سهم می‌شود، انتظار مثبت و اطمینان سهامداران نسبت به محقق شدن عملیات اجرایی که اون شرکت دردستور کارخود قرار داده، است.

نکته دوم :

درواقع سهامداران نباید باتوجه به میزان درصد افزایش سرمایه‌ها نسبت به یک سهم جلب توجه کنند، بلکه باید شرایط و بنیاد شرکت را بررسی کرده و این نتیجه را بگیرند که لزوم افزایش سرمایه فعلی منطقی و برای شرکت و سهامداران  سودآوری خواهد داشت.

توقف نماد شرکت‌هایی که از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها افزایش سرمایه داده‌اند، نسبتا طولانی‌تر است و در نخستین روز معاملاتی گاهی اوقات روندی نزولی داشته‌اند، اما سهام خوبی نیز در این میان بسیار یافت می‌شوند و سودهای خوبی نیز نصیب سهامداران کرده‌اند.